Voor aandelen geldt dat ze in verschillende vormen kunnen worden uitgegeven. Eén van de begrippen waar heel wat nieuwe beleggers niet meteen veel van begrijpen is een ‘aandeel aan toonder’. De kans is ongelofelijk groot dat je wel al eens over aandelen aan toonder hebt gehoord, maar wat zijn het nu precies? Het gaat hierbij om aandelen die zoals de naam reeds laat vermoeden verhandelbaar zijn “aan toonder”. Met andere woorden, voor de aandelen in kwestie werd slechts één certificaat aangemaakt. De persoon die houder is van het certificaat is ook eigenaar van de aandelen. Zou jij graag alles te weten willen komen over aandelen aan toonder? Je ontdekt er meteen alles over hier op deze pagina!

Wat zijn aandelen aan toonder precies?

Voor een aandeel geldt dat het altijd een waardepapier is welke dienst doet als bewijs van deelname in een bepaald kapitaal. Dit waardepapier maakt duidelijk dat de houder er van aandeelgerechtigd is. Bovendien maakt ze duidelijk dat de houder er van heeft voldaan aan zijn verplichting om de waarde van de aandelen te storten naar de onderneming die ze heeft uitgegeven. Aandelen aan toonder zijn verhandelbare aandelen die zijn uitgegeven “aan toonder”. Dit betekent dat er aan dit soort aandelen deze eigenschappen zijn verbonden:

• Voor elk aandeel wordt slechts één enkel certificaat aangemaakt;
• De houder van het certificaat is altijd de eigenaar van de aandelen;

Het fysieke aandeelbewijs doet dienst als eigendomsbewijs. Wie er van in het bezit is kan dus op die manier zijn rechten laten gelden als aandeelhouder van de vennootschap. Dit zorgt er voor dat de overdracht van aandelen op deze manier erg eenvoudig is. Uiteraard brengt dit voordelen met zich mee, maar er zijn ook risico’s aan verbonden. In het bijzonder de risico’s zorgen er voor dat een aandeel aan toonder tegenwoordig niet meer zo vaak wordt uitgegeven.

Zeer eenvoudige overdracht van aandelen

Het overdragen van aandelen aan toonder gebeurt in de praktijk op een ongelofelijk eenvoudige manier. In principe kan dit dan ook gewoon gebeuren door de aandelen te overhandigen aan iemand anders. Deze aandelen kunnen ook eenvoudig worden doorgegeven van generatie op generatie. In de praktijk is het zo dat de overdracht van aandelen aan toonder bij voorkeur gebeurt onder de vorm van een handgift. Ondanks het feit dat aandelen aan toonder dus zeer eenvoudig doorgegeven of verkocht kunnen worden moet het gezegd dat je ook altijd een niet onbelangrijk risico loopt. Voor gewone aandelen die op naam staan geregistreerd geldt dat ze, wanneer ze worden gestolen eigenlijk niets opleveren. Dat is wel het geval voor wat aandelen aan toonder betreft. Wanneer iemand deze aandelen steelt wordt hij daarmee de rechthebbende eigenaar van de aandelen. Het spreekt dan ook voor zich dat het altijd interessant kan zijn om deze aandelen in bijvoorbeeld een kluis te leggen. Hou er bovendien rekening mee dat aandelen aan toonder niet voor alle bedrijfsvormen mogelijk zijn.

Aandelen aan toonder zijn dus altijd naamloos

Zoals eerder op deze pagina reeds vermeld is het zo dat we een onderscheid maken tussen verschillende soorten aandelen. Grofweg maken we een onderscheid tussen aandelen aan toonder en aandelen die op naam van de eigenaar worden gezet. In het eerste geval is het zo dat de naam van de aandeelhouder niet wordt opgenomen in de boeken van de vennootschap. Dit brengt een aantal belangrijke eigenschappen en mogelijkheden met zich mee. Het is namelijk zo dat de houder van aandelen aan toonder er altijd voor kan kiezen om deze weg te schenken of te verkopen aan derden. Dit voor alle duidelijkheid dus zonder dat het bedrijf dat de aandelen heeft uitgegeven daarvan op de hoogte is. Vermits de eigenaar van deze aandelen ook niet bekend is, is het in de praktijk vrij eenvoudig mogelijk om te kunnen ontsnappen aan de belasting die wordt aangerekend op ontvangen dividenden. Het hoeft niet te verbazen dat omwille van deze reden het karakter van aandelen aan toonder reeds geruime tijd ter discussie staat. De overheden van de verschillende landen willen ze dan ook het liefst weg hebben.

Afgeschaft voor niet beursgenoteerde bedrijven

Het vaak bedenkelijke karakter waar aandelen aan toonder over beschikken (of beschikten) heeft er voor gezorgd dat overheden van verschillende landen er inmiddels maatregelen tegen hebben genomen. In België was het al eerder niet meer mogelijk om nog aandelen aan toonder uit te geven. Ook in Nederland werd er inmiddels, meer bepaald per 1 juli 2019 een nieuwe wetgeving voor in het leven geroepen. Vanaf dat moment is het namelijk uitsluitend nog mogelijk voor beursgenoteerde ondernemingen om aandelen aan toonder uit te geven. Voor alle niet-beursgenoteerde vennootschappen geldt dus dat het verstrekken van papieren aandelen aan toonder niet langer tot de mogelijkheden behoort. De belangrijkste reden hiervoor is om te voorkomen dat de stukken zouden worden aangewend ter financiering van terrorisme of voor bijvoorbeeld het ontduiken van belastingen. Niet alleen Nederland en België, maar ook tal van andere landen hebben inmiddels soortgelijke maatregelen genomen. Denk hierbij aan onder meer Luxemburg, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.

Verhandelen via een effectenrekening

Met ingang van 1 januari 2020 is het dus voor niet-beursgenoteerde bedrijven niet langer mogelijk om papieren aandelen aan toonder uit te geven. Betekent dit meteen ook dat we echt definitief afscheid moeten nemen van de aandelen aan toonder? Niet helemaal. Veel beleggers weten het namelijk niet, maar het is eveneens mogelijk om dergelijke effecten te verhandelen via een effectenrekening. Het spreekt voor zich dat daardoor het potentieel en de voordelen van aandelen aan toonder wel een beetje verloren gaan. Dit gezegd hebbende zorgt dit er wel voor dat dit type van aandelen nog niet meteen naar de eeuwige jachtvelden wordt verwezen. Aandeelhouders met toonderaandelen zijn door deze aanpassing evenwel niet langer anoniem. Voor elke NV die beschikt over papieren toonderaandelen dat ze verplicht is om met ingang van het jaar 2020 de statuten te wijzigen. Alleen op die manier kan ze voldoen aan de nieuw opgelegde regels. De aandeelhouders zijn verplicht om hun aandelen aan toonder in te ruilen voor aandelen die op naam worden geplaatst. Doen zij dit niet? Dan zullen ze het pakket met aandelen waar ze eigenaar van zijn verliezen.

Wat zijn de voordelen van aandelen aan toonder?

Aandelen aan toonder kenmerken zich uiteraard door verschillende voordelen die er aan verbonden zijn. Allereerst is het zo dat deze aandelen gewoon vrij overdraagbaar zijn. Dit zonder dat de verplichting geldt om het bedrijf die de aandelen heeft uitgegeven daarvan op de hoogte te brengen. Dit betekent dus in de praktijk eigenlijk dat het bedrijf dat de aandelen heeft uitgegeven nooit helemaal zeker kan weten wie er allemaal aandeelhouder is. Dat lijkt misschien wat vreemd, maar het is wel echt zo bij aandelen aan toonder.

Het verkopen van aandelen op naam is in de praktijk vaak niet zo eenvoudig. Je moet er dan ook tal van verschillende stappen voor doorlopen. Op dit vlak zijn papieren aandelen aan toonder natuurlijk heel wat interessanter. Je kan ze in principe meteen verkopen of overdragen zonder dat er daar veel tijd over hoeft te gaan. Ook het feit dat je door middel van aandelen aan toonder vrij eenvoudig de dividendbelasting kan ontwijken is voor veel beleggers een interessante reden om voor dit type van aandeel te kiezen. Zoals eveneens reeds aangegeven is dat door het verbod dat is opgetreden voor niet-beursgenoteerde vennootschappen in Nederland uiteraard een stuk lastiger geworden.

Wat zijn de nadelen van aandelen aan toonder?

Ondanks de interessante voordelen die duidelijk zijn verbonden aan aandelen aan toonder is het ook zo dat je toch als belegger stil moet blijven staan bij de nadelen die er aan verbonden zijn. Wat deze nadelen betreft dien je in het bijzonder te denken aan het risico op diefstal. Heel wat mensen die aandelen aan toonder in hun beleggingsportefeuille hebben zitten beschikken dan ook over een bepaalde kluis waar ze deze in bewaren. Dat is natuurlijk goed, maar het huren van een dergelijke kluis kost natuurlijk ook geld. Je kan er uiteraard ook voor kiezen om een kluis te kopen en ze bij je thuis te plaatsen. Hier zijn echter ook kosten aan verbonden en bovendien loop je op deze manier nog altijd een significant veiligheidsrisico.

Conclusie; aandelen aan toonder zijn een uitstervend ras

Het anonieme karakter waar aandelen aan toonder over beschikken heeft er eigenlijk altijd al voor gezorgd dat ze het mikpunt waren van verschillende overheden. Deze overheden zijn er zich namelijk van bewust dat aandelen aan toonder er voor zorgen dat het haast onmogelijk is om te controleren of beleggers hun dividendbelasting betalen of niet. Het is dan ook wellicht vooral omwille van deze reden dat papieren aandelen aan toonder niet meer mogen worden uitgegeven. Bij heel wat beleggers is dat uiteraard wel een behoorlijke doorn in het oog.

Bovenstaande klinkt nu natuurlijk wel vrij negatief, maar eigenlijk hoeft het dat niet perse te zijn, in tegendeel. Door de jaren heen konden we namelijk vaststellen dat heel wat aandeelhouders een significant deel van hun beleggingsportefeuille hebben verloren omdat hun aandelen aan toonder bijvoorbeeld werden gestolen. Dat is een probleem dat zich niet langer voor kan doen wanneer papieren aandelen aan toonder niet langer zijn toegestaan.