Begin nu met het kopen van aandelen zonder transactiekosten!

Wanneer je gaat beleggen is de kans ongelofelijk groot dat je al eens hebt gehoord over de zogenaamde AEX. Voor de AEX geldt dat ze de koersontwikkeling aangeeft van de 25 grootse en tevens ook vaakst verhandelde aandelen die deel uitmaken van de Nederlandse beurs. De weging van de AEX aandelen die gebeurt binnen de AEX Index is gebaseerd op marktkapitalisatie. Des te groter de beurswaarde is van het bedrijf, des te zwaarder ook het gewicht van het aandeel in kwestie binnen de AEX-index is. Tijdens elk kwartaal vindt er een beperkte herweging plaats van de index. Eén keer per jaar wordt er bovendien ook uitgebreid gekeken naar de samenstelling waar de AEX index over beschikt en worden er eventuele aanpassingen aan uitgevoerd.

DEGIRO beleggen

De geschiedenis van de AEX en de AEX koersen

De oprichting van de AEX vond plaats op 4 maart 1983. In eerste instantie gebeurde de oprichting onder de naam EOE-index. Deze oorspronkelijke benaming werd gekozen als verwijzing naar de toenmalige optiebeurs. Deze ging dan namelijk door het leven als de zogenaamde ‘European Options Exchange’. De index ontstond naar aanleiding van een idee van Tjerk Westerterp. Hij was op dat ogenblik directeur van de optiebeurs en had het concept eigenlijk ontdekt tijdens een reis doorheen de Verenigde Staten. Het leek hem een goed idee te zijn om opties op een beurs te kunnen verhandelen.

De oprichting van de optiebeurs was een jaar daarvoor gebeurd, meer bepaald in het jaar 1978. De optiebeurs was de eerste in haar soort van Europa en kon in principe wel een stimulans gebruiken. Tot op dat ogenblik was het zo dat eigenlijk enkel en alleen de CBS Herbeleggingsindex bestond. Deze werd twee keer daags berekend en gaf de gemiddelde actuele koersontwikkeling weer van alle aandelen. De introductie van de continue uitgerekende AEX-index zorgde er voor dat optiehandel op de index tot de mogelijkheden behoorde. De AEX was Europa’s eerste aandelenindex die continue werd uitgerekend.

De introductie van de EOE-index op de markt had als gevolg dat vanaf dat ogenblik beleggers de mogelijkheid hadden om te gaan speculeren op de bewegingen die in haar geheel door de beurs werden gerealiseerd. De eerste dertien fondsen die deel uitmaakten van de index waren de eerste en tevens ook de enige waar de optiehandel op werd geïntroduceerd. De AEX ging van start op de tweede handelsdag van maart 1983. Dit gezegd hebbende werd er wel voor gekozen om de waarde van de index fictief terug te rekenen tot de stand op de eerste handelsdag van het jaar. Door de jaren heen vond er een geleidelijke uitbreiding plaats van de index. Deze uitbreiding werd doorgevoerd tot in het jaar 1990. Op dat ogenblik werd namelijk het totale aantal van 25 fondsen bereikt.

AEX koersen als graadmeter van de Nederlandse economie

Het is pas sinds 1 januari 1994 dat de AEX index daadwerkelijk onder die naam door het leven gaat. Vanaf dat ogenblik werd er eigenlijk altijd gesteld dat de AEX koersen de belangrijkste graadmeter zijn voor de Nederlandse economie. Dit gezegd hebbende bewijst de praktijk evenwel dat dit verband eigenlijk niet zo eenduidig is. Men gaat er dan ook grofweg van uit dat de AEX koersen een half jaar voorlopen op de ontwikkelingen die plaatsvinden in de echte economie.

Hoe vindt de berekening van de AEX precies plaats?

De AEX koersen worden bepaald door de 25 grootste aandelen (fondsen) die zijn opgenomen op de beurs van Amsterdam. Om te kunnen worden opgenomen in de AEX index wordt er rekening gehouden met verschillende factoren. Zo worden de fondsen gerangschikt op basis van de handelsomzet die het aandeel weet te realiseren. De handelsomzet waar een aandeel over beschikt is grofweg de gemiddelde koers waar een aandeel over beschikt keer het verhandelde volume. De 25 fondsen die zich kenmerken door het grootste handelsvolume zullen uiteindelijk deel gaan uitmaken van de AEX.

In tegenstelling tot wat vaak foutief wordt gedacht geldt voor het bepalen van de weging van de index dat er geen rekening wordt gehouden met het zogenaamde handelsvolume. In plaats daarvan is het zo dat het wegingspercentage zal worden toegekend aan de hand van de marktkapitalisatie. Hierbij zal er rekening worden gehouden met de zogenaamde free float. Het gaat hierbij meer bepaald om het percentage aandelen dat zich niet langer in vaste handen bevindt, maar dus in de praktijk als vrij verhandelbaar kan worden bestempeld.

Het gewicht waar de individuele fondsen over beschikken mag op dat ogenblik niet groter uitvallen dan 15 procent. Enkel en alleen op deze manier is het namelijk mogelijk om de impact van bijzonder grote ondernemingen zoals met name deze van de Royal Dutch Shell te beperken. Een beursindex welke in de praktijk wordt gedomineerd door één enkel fonds vertegenwoordigt dan ook eigenlijk slechts een zeer geringe waarde. Voor de AEX-index geldt dat ze één keer in de twee jaar wordt geherwaardeerd.

Sinds het jaar 2008 is het bovendien zo dat er tijdens de eerste handelsdag een interne review wordt uitgevoerd. Tijdens deze review is het de belangrijkste zorg om eventuele opengevallen plaatsen terug te laten invullen. Bij elke herziening wordt er een mandje met aandelen bepaald. Hierbij wordt voor elk fonds een bepaalde wegingsfactor vastgesteld. De wegingsfactor per fonds zal door middel van een rekenmodel zo optimaal mogelijk op volledige getallen worden afgerond. Deze aantallen worden op die manier gekozen dat hun waarde op dat eigenste ogenblik zoveel mogelijk in verhouding is tot de hierboven aangegeven weging. Bovendien wordt er ook aandacht aan besteed dat de waarde van het mandje door de herziening zo weinig mogelijk wordt veranderd.

De evolutie van de AEX koersen

De basis voor de AEX index wordt natuurlijk gevormd door de AEX koersen. Deze gingen van start op 3 januari 1983. De indexwaarde werd daarbij gesteld op 100 punten. Deze 100 punten was op dat ogenblik uiteraard nog vertegenwoordigd onder de vorm van guldens. In euro’s begon de AEX index op 45,38 punten. De AEX slaagde er op 7 augustus 1997 in om de oude duizend-puntengrens te bereiken. Daar was op het ogenblik dat dit gebeurde behoorlijk wat ophef rond ontstaan. De koers liet vervolgens haar hoogtepunt optekenen op 4 september van het jaar 2000. Dit gebeurde op het ogenblik dat de beurs sloot op een koers van 701,56 punten. Tijdens die dag werd ook de tot dusver hoogste intraday-koers gerealiseerd van 703,18 punten. Dat hoogtepunt bleek uiteindelijk ook de start te zijn van een sterk neerwaartse trend. De koers zette uiteindelijk een dalende lijn in tot 12 maart 2003. Het klappen van de internetbubbel heeft op dat vlak uiteraard geen goed gedaan. Vooral het knappen van deze bubbel zorgde er uiteindelijk voor dat de AEX sloot op 218,44 punten.

De AEX koersen vertoonden terug een stijgende lijn na het bovenstaande dieptepunt. Op 2 januari 2007 slaagde de AEX-index er bovendien in om de magische grens van 500 punten te bereiken. Na een hoogtepunt op 560 punten zorgde de kredietcrisis er in het jaar 2008 voor dat er stevig roet in het eten werd gegooid. De AEX koersen gingen dan ook stevig onderuit met een absoluut dieptepunt op 9 maart 2009. Toen vertoonde het intraday-dieptepunt een waarde van 194,99. Wanneer we de AEX koersen meer in detail gaan bekijken kunnen we vaststellen dat ze globaal gezien in het verleden mooie rendementen heeft laten optekenen. Dat was evenwel niet altijd zo. In het volgende stukje gaan we hier graag nog verder voor jou op in.

De AEX koersen door de decennia heen

We zouden er natuurlijk voor kunnen kiezen om de AEX koersen hier per jaar uiteen te gaan zetten, maar de kans is groot dat niemand hier eigenlijk echt op zit te wachten. Interessanter en vooral ook beknopter is het dan ook wellicht om even te kijken naar de AEX koersen per decennium. Wanneer we dat doen kunnen we in eerste instantie vaststellen dat er tussen het jaar 1983 en 1989 sprake was van een globaal rendement van 201 procent exclusief het zogenaamde dividend. De start van de AEX koersen lag toen op 45,38 om uiteindelijk te eindigen met een slotkoers van 136,59.

Ook in het decennium die hierop volgde, namelijk deze van tussen 1990 & 1999 kon er worden vastgesteld dat er sprake was van een aardig rendement. Dat rendement bedroeg toen 392 procent. De startkoers lag dan uiteraard op 136,59 om uiteindelijk af te sluiten op maar liefst 671,41 punten. In het daarop volgende decennium zouden de AEX koersen voor het eerst over een periode van 10 jaar een negatief rendement laten optekenen. Het rendement bedroeg toen immers -50 procent. Van de start koers voor dat decennium van 671,41 punten bleven er uiteindelijk nog 335,33 punten over. Tussen het jaar 2010 en 2019 was er wel terug sprake van een positief rendement. Het positieve rendement kwam toen uit op 80 procent. De startkoers van 335,33 werd uiteindelijk een slotkoers van 604,58.

De volatiliteit van de AEX koersen

Het is compleet normaal dat de AEX index en dan vooral de AEX koersen over een behoorlijk volatiel aspect beschikken. Wanneer je gaat beleggen in deze index spreekt het dan ook voor zich dat je hier altijd aandachtig voor zal willen zijn. Schuw jij een beetje volatiliteit niet en ben je vooral iemand die gelooft in de kracht van de Nederlandse economie? Dan kan het zeker de moeite waard zijn om een investering of belegging in de AEX-index te overwegen.