Obligaties zijn ongetwijfeld één van de populairste en tevens ook bekendste beleggingsproducten op de markt. Ongelofelijk veel mensen die bezig zijn met het samenstellen van een beleggingsportefeuille voegen daar ook obligaties aan toe. Dit gebeurt in het merendeel van de gevallen omdat obligaties er om bekend staan een vrij defensief karakter te hebben. Ondanks het feit dat veel mensen geïnteresseerd zijn in obligaties is het zo dat lang niet iedereen tot in detail weet wat nu precies de voorwaarden en de mogelijkheden van een dergelijk beleggingsproduct zijn. Geldt dat ook voor jou? Lees dan vooral snel verder en ontdek waarom het toevoegen van obligaties aan jouw beleggingsportefeuille het overwegen in de praktijk meer dan waard kan zijn.

Wat zijn obligaties?

Eigenlijk kunnen we stellen dat obligaties hetzelfde zijn als schuldbewijzen. Een onderneming kan voor hun dagelijkse werking, maar ook omdat ze bijvoorbeeld een bepaalde investering wil gaan doen extra kapitaal aantrekken. Dat kan men op verschillende manieren doen. Er kan voor worden gekozen om een krediet bij de bank af te sluiten, maar men kan dus ook obligaties of schuldbewijzen uitgeven. Dit laatste betekent dat men extra financiële middelen gaat halen bij particulieren en dus niet bij kredietverstrekkers. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht is het niet zo dat alleen maar bedrijven er voor kunnen kiezen om obligaties uit te geven. Dat geldt namelijk ook voor bijvoorbeeld overheden. In dat geval noemen we het echter geen obligaties, maar een staatsobligatie.

Wanneer jij er voor kiest om een obligatie van een bepaald bedrijf te kopen geef je deze dus eigenlijk een soort van financiering. De lening geldt voor een bepaalde, specifieke periode waarna het bedrijf de ontvangen som dient terug te betalen. Het spreekt voor zich dat particulieren niet zomaar geld lenen aan een bedrijf zonder dat er daar ook iets voor hen aan vast hangt. In ruil voor het ter beschikking stellen van een deel van hun kapitaal ontvangen de partijen die de obligaties hebben aangekocht namelijk een soort van intrest. De zogenaamde coupon wordt ook jaarlijks uitbetaald waardoor je niet verplicht bent om te wachten tot de einddatum om reeds een bepaald rendement op je investering te kunnen ontvangen.

Hoeveel bedraagt de looptijd van obligaties?

Er zijn heel wat verschillende factoren die er in de praktijk voor zorgen dat obligaties als relatief veilige beleggingsproducten worden aanzien. In eerste instantie geldt dit voor de looptijd die er aan verbonden is. Obligaties beschikken in de praktijk altijd over een vaste termijn waarvoor je, je geld gaat beleggen. Dit betekent dat er een belangrijke vorm van zekerheid wordt gecreëerd voor beide partijen, namelijk:

1. Het bedrijf dat de obligatie uitgeeft weet op welke dag hij het geleende bedrag moet terugbetalen;
2. De persoon die heeft geïnvesteerd in de obligatie weet wanneer hij of zij het kapitaal terug zal krijgen;

De dag waarop je het geld terug zal ontvangen noemen we de ‘eindvervaldag’. Hoever deze precies in de toekomst ligt is afhankelijk van de obligatie in kwestie. Betekent dit dat een obligatie altijd over een vervaldag moet beschikken? Niet helemaal. Het is namelijk zo dat er ook zoiets bestaat als een eeuwigdurende obligatie. In deze situatie is er sprake van een obligatie die over een onbepaalde looptijd beschikt. Met andere woorden, het is niet mogelijk om je geld op de eindvervaldag op te vragen, simpelweg omdat er geen eindvervaldag bestaat. Dit gezegd hebbende betekent dit uiteraard niet dat het geld voor eeuwig vast staat. Wel zijn de voorwaarden duidelijk afwijkend van de standaard obligaties. Je hier even grondig in verdiepen is dan ook zeker een must.

Welk rendement ontvang je op obligaties?

Het merendeel van de obligaties die worden uitgegeven beschikken over een vaste rentevoet. Dit betekent dat je exact weet hoeveel intrest je als investeerder kan verwachten. In nagenoeg alle gevallen is het zo dat de intrest jaarlijks wordt uitbetaald. De zogenaamde coupon zal je dus jaarlijks ontvangen. Deze benaming lijkt misschien een beetje vreemd, maar eigenlijk is ze een erfenis uit het verleden. Toen was het namelijk zo dat beleggers die er voor hadden gekozen om obligaties te kopen jaarlijks een genummerd strookje binnen moesten brengen. Deze zogenaamde coupon moest men afknippen van de papieren obligaties die men thuis of in een kluisje bij de bank had liggen. Tegenwoordig is er uiteraard geen sprake meer van een papieren obligatie en verloopt dit alles geheel digitaal. De intresten die je kan ontvangen op je obligatie(s) worden dan ook rechtstreeks uitbetaald naar je bankrekening.

Obligaties met een variabele rentevoet

Ondanks het feit dat de meeste obligaties dus over een vaste intrest beschikken geldt dat niet voor allemaal. Het is dan ook zeker en vast zo dat er ook obligaties bestaan die over een variabele intrest beschikken. De intrest die je in dit geval jaarlijks zal ontvangen is dan ook afhankelijk van de evolutie van de marktrente. Eventueel kunnen er ook nog andere parameters van invloed zijn op het rendement dat je kan ontvangen. In principe zijn obligaties met een variabele intrestvoet in de praktijk minder interessant in vergelijking met obligaties die wel over een vastgesteld rendement beschikken. Wees er dus zeker van om je eerst even grondig te verdiepen in de voorwaarden die van toepassing zijn op de obligatie in kwestie.

Obligaties zonder jaarlijkse coupon

Eerder op deze pagina hebben we je aangegeven dat de coupon en dus de intrest jaarlijks wordt uitbetaald bij obligaties. In het merendeel van de gevallen is dat inderdaad zo. Dit geldt echter niet voor alle obligaties. Er zijn dan ook zeker obligaties waarbij de intrest in één keer wordt uitbetaald op de eindvervaldag. Het gaat hierbij om de zogenaamde ‘nulcouponobligaties’. Omwille van het feit dat er geen uitbetaling is van een jaarlijkse rente zal de waarde van de obligatie gaan toenemen. Dit uiteraard als gevolg van de gecumuleerde intresten. Op de eindvervaldag zal je bij dit type van obligatie dan ook een grotere waarde uitbetaald krijgen dan dat je in eerste instantie zelf hebt geïnvesteerd.

Welke risico’s zijn er verbonden aan obligaties?

Er wordt in de praktijk vaak gezegd dat obligaties in vergelijking met bijvoorbeeld aandelen beleggingsproducten zijn waar een veel lager risico aan is verbonden. De vraag is echter of dit ook betekent dat er helemaal geen sprake is van significante risico’s? Uiteraard niet. Voor elke vorm van beleggen geldt dat je investering op een bepaalde manier een risico loopt. Dat is ook geheel normaal. Ook obligaties vormen hier dus geen uitzondering op. Wel is het zo dat je bij obligaties vrij eenvoudig over de mogelijkheid beschikt om te achterhalen hoe groot die risico’s nu precies zijn. Voor obligaties geldt namelijk in de praktijk steeds dat ze over een bepaalde rating beschikken. Deze rating geeft aan hoe groot de kans is dat de uitgevende partij van de obligatie zich aan de uitbetalingsdatum zal kunnen houden. Dit wordt ook wel de ‘kredietwaardigheid’ van de onderneming of de overheid genoemd.

Wat zijn nu de belangrijkste verschillen tussen obligaties en aandelen?

Tot slot is het zo dat veel (nieuwe) beleggers zich afvragen wat nu precies de belangrijkste verschillen zijn tussen obligaties en aandelen. In eerste instantie geldt dat het merendeel van de obligaties zoals reeds aangegeven over een vaste looptijd beschikken. Dit betekent dat ze altijd op een vastgestelde datum zullen worden terugbetaald. Dat geldt niet voor aandelen. Voor deze beleggingsproducten geldt namelijk dat ze niet over een vastgestelde looptijd beschikken. Je kan dus in principe zelf bepalen op welk moment je aandelen gaat verkopen.

Heb je geïnvesteerd in obligaties? Dan betekent dat doorgaans altijd dat je aanspraak kan maken op een jaarlijkse intrest. Eventueel is het wel mogelijk dat deze jaarlijkse intrest wordt gecumuleerd. Bij aandelen heb je nooit de garantie dat je kan rekenen op een jaarlijks rendement. Het zogenaamde dividend is namelijk geen verplichting voor het bedrijf dat de aandelen uitgeeft. Het is een blijk van vertrouwen richting de beleggers, maar een verplichting is het nooit.

Niet alleen bedrijven hebben de mogelijkheid om obligaties uit te geven. Dit geldt ook voor overheden. De zogenaamde staatsbons zijn doorgaans erg populair, niet in het minst omdat overheden eigenlijk in de praktijk slechts zelden failliet gaan. Bovendien zijn de rendementen die behaald kunnen worden in de praktijk doorgaans erg aantrekkelijk. Voor overheden geldt dat ze dan wel over de mogelijkheid beschikken om obligaties uit te geven, dat geldt niet voor aandelen.

Last but not least, de reden waarom obligaties als veiliger dan aandelen worden beschouwd is terug te vinden in het feit dat beleggers in obligaties bij financiële problemen van de onderneming of bijvoorbeeld het failliet gaan van het bedrijf voorrang krijgen op de aandeelhouders. Ondanks het feit dat je kapitaal bij obligaties dus eveneens niet voor de volle honderd procent is beschermd wordt er op deze manier wel een extra zekerheid gecreëerd. Het karakter van obligaties mag dan dus met andere woorden in zekere zin vrij gelijkaardig zijn aan deze van aandelen, toch is het zo dat er wel degelijk ook significante verschillen bestaan waar je in de praktijk met absolute zekerheid rekening mee zal willen houden.